فایلیا | دانلود فایل | دانلود تحقیق و مقاله

خودشناسى

قرآن كريم نه تنها به ما مى‏گويد كه هر كسى بررسى كند ببيندبراى فردايش چه فرستاده

است‏بلكه بهترين راه را همين معرفت‏نفس و سير و سلوك نفس مى‏داند، در آيه ۱۰۵ سوره مباركه مائده‏هم كه از غرر آيات آن سوره است مى‏فرمايد: «يا ايها الذين‏آمنوا عليكم انفسكم‏». در اين آيه «عليكم‏» اسم فعل است‏يعنى‏«الزموا» تكان نخوريد سر جايتان باشيد، جايمان كجاست؟

«انفسكم‏» از جايتان تكان نخوريد بيرون نرويد. خلاصه «ياايها الذين آمنوا عليكم انفسكم‏» گمراه‏شده‏اند، اما گاهى در آخر راه مى‏گويد نه در اول راه، و اين‏دومى درست است و هيچ كس حق ندارد در اول راه بگويد به من چه‏ديگران چه مى‏كنند، چون يكى از مهم‏ترين وظايف دينى همان «امربه معروف و نهى از منكر» است اگر كسى در اول راه گفت‏به من‏چه و احساس مسئوليت نكرد اين اصلا در سير نفس وارد نشده است،اگر كسى

اگر به مقصد رسيديد ضلالت ديگران به شماآسيبى نمى‏رساند، شما اگر امر به معروف يا نهى از منكر نكرديدكه مهتدى نيستيد. اگر كسى به اين دو واجب مهم عمل نكندكه هدايت نمى‏شود و به وظيفه‏اش عمل نكرده است.

بنابراين در آخر راه هست كه خداوند مى‏فرمايد تو مسئول نيستى،انسان هم مجاز است‏بگويد به من چه.

سيدنا الاستاد علامه طباطبايى رضوان الله عليه ذيل اين آيه‏بحث‏هاى مبسوطى دارند كه

بسيار جذاب و خواندنى است، چون با آيه‏«ولتنظر نفس‏» و نيز با آيه «لاتكونوا كالذين

نسوا الله‏فانسيهم انفسهم‏» تناسب دارد. خلاصه «يا ايها الذين آمنواعليكم انفسكم لايضركم

پيش من جمع نمى‏شديد و سراغ كارهايتان مى‏رفتيد تا شمارا زودتر به آن عالم برساند.

اين‏ها تشويق است كه نمونه‏هاى آن‏فراوان است.

واقعيت دنيا  گاهى بيانات زهدآميز داردو دنيا را طورى به ما معرفى مى‏كند كه‏ما اگر اهل ذوق باشيم و اين ذائقه‏مان را تخدير نكرده باشيم‏هرگز به آن رغبت نمى‏كنيم. گاهى

انسان ذوق خود را از دست مى‏دهدو هر لطافتى كه در شعر و ادبيات باشد از آن لذت نمى‏برد.

اما گاهى ذوق‏هاى معنوى خود را از دست مى‏دهد، در اين صورت،هرچه زشتى‏هاى دنيا را  براى او بگويند باز او به دنيا حريص‏است، اين كه فرمود: «ولتنظر نفس ما قدمت لغد»

در خطبه ۱۹۰ نهج البلاغه، همه دنيا را به صورت يك روز ياحداكثر به صورت يك ماه

تشبيه مى‏كند و مى‏فرمايد:

«وانصرفت الدنيا باءهلها واخرجهم من حضنها فكانت كيوم مضى‏اءو شهر انقضى‏». همه دنيا كوتاهى‏اش يا در حد يك روز است و ياحداكثر در حد يك ماه اين درباره كوتاهى

مدت. چيزى كه در اين‏دنيا هست كه لذت‏هاست كه انسان را به خود جذب مى‏كند، حضرت هم‏درباره اين لذت‏ها سخن مى‏گويد كه اين لذت دوام نداردو هم اين‏كه آن لذت را

در لفظ التحنيف مرقوم فرموده‏اند و در نامه ۴۵ نهج البلاغه‏هست. اين نامه از نامه‏هاى معروف حضرت است. در اين جا سخن اززهد نيست‏بلكه سخن از ذوق است، سخن در اين نيست كه كسى زاهدباشد جهنم نرود يا بهشت‏برود، سخن در ذوق است اگر كسى اهل ذوق‏بود اهل شكم نيست‏با اين جمله‏ها ملاحظه بفرماييد در اين فراز۱۰، نامه ۴۵، كه عثمان بن حنيف را آن چنان مورد مواخذه قرارمى‏دهد و مى‏فرمايد: «و انما هى نفس ارضها بالتقوى‏» من نفسم‏را با تقوا رياضت مى‏دهم. رياضت همان تمرين است، اگر بخواهنديك حيوان

خودمان را فراموش كرده‏ايم يا نه اگر هر چه‏بررسى مى‏كنيم از ما سوال كردند در چه حالتيد به چه علاقه‏منديدجواب درستى نتوانستيم بدهيم معلوم مى‏شود معاذالله خودمان راگم كرده‏ايم، بايد مدت‏ها بگرديم تا خودمان را پيدا كنيم و درون‏خود را بشكافيم و جست و جو كنيم تا جواب بدهيم، اما اگر كسى‏از ما پرسيد الان در چه حالتى و چه مى‏طلبى، يك جواب نقدى‏داشتيم، معلوم مى‏شود خودمان را گم نكرده‏ايم.

مفهوم فراموشى نشانه گم كردن نفس، فراموشى ياد خداست كه فرمود: «و لاتكونواكالذين نسوا الله فانسيهم انفسهم‏» نسيان در ان گونه از مواردهمان ترك عمدى است نه نسيان مصطلح، چون نسيان مصطلح از نظركتاب و سنت، عقوبت‏اش برداشته شده ………………….