فایلیا | دانلود فایل | دانلود تحقیق و مقاله

كتابخانه ها و مراكز اسناد در عصر هخامنشي

احداث كتابخانه هاي عظيمي را به ايانيان نسبت داده اند،از آن جمله اند:كتابخانه “دژ نپشت”يا گنجينه آثار و مواريث مكتوب در تخت جمشيد و ديگر”گنج شيپيكان”يا “آرشيو شيزيكان” در آذربايجان است. اين گنجينه ها محل نگهداري منابع آثار و مواريث فرهنگي و علمي ايرانيان بوده و در حفاظت و حراست از آنها همانند مراقبت از كاخ هاي سلطنتي و گنجينه هاي پولي هخامنشيان،كوشش و دقت مي شده است.در تاريخ از گنجينه يا آرشيوي به نام “اگره” در هگمتانه (همدان) نام برده شده است كه محل نگهداري نوشته ها،اسناد و دفاتر شاهي بوده است.روايت شده است در گنج دژ نپشت مخازن كتاب در زمينه هاي علوم مختلف همراه با نوشته هاي ديني ايرانيان نگه داري مي شده كه پس از بر افتادن ايران به دست اسكندر و سربازان مقدوني،اين گنجينه بر اثر آتش سوزي،به كلي نابود و به تلي از خاكستر تبديل شد.

هرودت نيز در تواريخ خود از وجود دفاتر دقيق شاهي در ايران سخن گفته است. كما اينكه كتزياس از دفاتر،اسناد و نوشته هايي كه در مخزن دربار بود استفاده كرد و تاريخ را نوشت.

وجود اين گنجينه هاي ذي قيمت علمي و فرهنگي در ايران توسط ديودور سيسيلي و پلو تارك نيز تاييد شده است.

داريوش يكم در دربار خود داراي يك بايگاني منظم و گسترده اي بوده است كه در آن اسناد مالي و فرهنگي پيش از وي نيز نگه داري مي شده است،از جمله اسناد مربوط به يازسازي معابد يهوديان در اورشليم و دوره از رواج بسياري برخوردار شد، ‌قصرهاي باشكوه ساخته شد و دريانوردي رونق بسيار گرفت .
پس از ظهور اسلام و استيلاي اعراب بر ايران،‌ تا حدود دو قرن، ‌به دليل منازعات سياسي،‌ پيشرفت هاي عمراني چنداني صورت نگرفت . اما با شروع قرن سوم اسلامي، ‌ايرانيان كه ديگر آموزه هاي اسلامي را به عنوان دين خود پذيرفته بودند، ‌بار ديگر سر بلند كرده و دور جديدي از درخشش فرهنگي و تاريخي را آغاز كردند. به تدريج دانشمندان ،‌ رياضي دانان و فلاسفه اي در ايران به عرصه مي رسند كه هر كدام از آنها را مي توان نابغه اي بي همتا دانست. خوارزمي كتاب « الجبر » را مي نويسد. مطالعات در نجوم و شيمي شتاب مي گيرد. زكرياي رازي الكل را كشف مي كند . بوعلي سينا ،‌‌پزشك ،‌فيلسوف و فيزيكدان ايراني انبوهي از نوشته ها را در زمينه هاي مختلفي مي آفريند. ابوريحان بيروني، عمر خيام، غزالي و بسياري ديگر ازدانشمندان ايران گستره علوم را به حداكثر زمان خود مي رسانند. در همين زمان بناهاي متعددي در ايران ساخته شد . همچنين دوره شكوفايي ادبي ايرانيان از قرن دهم ميلادي آغاز گشت .
حمله مغول در ۱۲۲۰ ميلادي وقفه اي را در اين نهضت فرهنگي و علمي پديد آورد. كتابخانه هاي بزرگ آن روز،‌ مدارس بزرگ و معتبر به آتش كشيده شدند، ‌دانشمندان بسياري كشته و يا متواري گشتند، دوره اي از فترت در تمدن ايراني پديد آمد. اما ديري نگذشت كه ايرانيان با نفوذ در ميان جانشينان چنگيز ‌به احياي تمدن و فرهنگ ايراني پرداختند . خواجه نظام الملك، ‌وزير كاردان هلاكو خان به مدت ۳۰ سال توانست به احياي نهضت علمي ايران كمك فراواني بنمايد. او مدارس و مراكز علمي بسياري را در نقاط مختلف ايران تأسيس كرد و دانشمندان را زير چتر حمايت خود گرفت . كتابخانه هاي بزرگ بارديگر احيا شد. به تدريج مغول ها در فرهنگ و تمدن ايراني ـ اسلامي مستحيل شدند و نهضت بزرگ فلسفي، ‌علمي و ادبي ايران ادامه يافت .
حمله تيمور نيز بار ديگر به مدت كوتاهي خاموشي را براي فرهنگ ايراني به ارمغان آورد اما، سرانجام تيموريان نيز به سرنوشت مغولان دچار گشتند و ايرانيان توانستند با اعتلاي تمدن و فرهنگ خود،‌ اين قوم مهاجم و خونخوار را درخود هضم كنند .
در دوره صفويه اگر چه از رونق تحقيقات علمي تا حدودي كاسته شد، ‌اما در زمينه هنر بخصوص هنرهاي تزئيني و معماري و قاليبافي پيشرفت هاي فراواني صورت گرفت . بسياري از