فایلیا | دانلود فایل | دانلود تحقیق و مقاله

موقعيت مكه و نقش آن در رشد اسلام

كتاب: تاريخ سياسى اسلام سيره رسول خدا(ص)، ص ۳۱۸

نويسنده: رسول جعفريان

رسالت پيامبر(ص)در شهر مكه آغاز شد،شهر مكه،براى ابلاغ و گسترش اسلام از زمينه‏اى برخوردار بود كه مناطق ديگر جهان از آن بى‏بهره يا كم‏بهره بودند.ويژگيهاى اين منطقه از جهات مختلفى مى‏توانست در تكامل و رشد اسلام در ميان مردم مؤثر باشد.

نخستين مسأله،تقدس كعبه نزد اعراب بود.كعبه‏اى كه حضرت ابراهيم(ع)بنا كرد،از قرنها قبل از بعثت،به عنوان خانه و معبدى محترم مورد توجه همگان قرار داشته و تقدس خاصى به مكه مى‏بخشيد،اين تقدس تا جايى بود كه در پناه و پرتو كعبه،مكه شهر امن و امان تلقى مى‏شد .از كتب تاريخى به دست مى‏آيد كه كعبه نزد اكثر ملل جهان از قديم الايام مورد احترام بوده است،ايرانيان صائبى مذهب و آشوريان،كعبه را يكى از خانه‏هاى هفتگانه و معظم جهان مى‏پنداشتند و چون كعبه بسيار قديمى بود برخى آن را خانه«زحل»مى‏دانستند.

ايرانيان معتقد بودند روح«هرمز»در كعبه حلول كرده و گاه برخى به زيارت آن

محل رفت و آمد كاروانهايى بود كه از شما به جنوب يا از غرب به شرق مى‏رفتند،از اين رو مكه محل رفت و آمد بسيارى از تجار آن روزگار بود.

سومين مسأله آن كه مكه حرم تلقى مى‏شد.وقتى ابراهيم(ع)به اين منطقه لم يزرع ^(۴) آمد،اقدام به بناى خانه‏اى نمود ^(۵) كه«بيت الله الحرام»نام گرفت.ابراهيم(ع)پس از ساختن كعبه دعا كرد تا خدا مكه را شهرى امن قرار دهد ^(۶) ،خداوندى دعاى او را مستجاب فرمود و آنجا را«حرم امن»قرار داد ^(۷) چنان كه خود نيز به اين شهر قسم ياد مى‏كند. ^(۸) علاوه بر حرمت مكه،ماههاى حرام عاملى بود تا قبايل در ماههاى مزبور به راحتى و با اطمينان از عدم حمله قبايل ديگر،بتوانند به مكه و بازارهاى اطراف آن بروند. ^(۹)

چهارمين مسأله موقعيت جغرافيائى مكه نسبت به جهان آن روز بود.اين شهر در ميان ايران و روم در شرق و غرب،وضعيت ميانه‏اى داشت و بويژه بعدها در گسترش دعوت اسلامى در هر دو سو

شش نفر بودند،در پيمان«عقبه اولى»۱۲ نفر شدند،و سال بعد هفتاد و اندى مسلمان مدنى در موسم حج با پيامبر ملاقات كردند. ^(۱۴)

تأثير اين تماسها در نشر اسلام از وحشت قريش در موسم حج به دست مى‏آيد.آنان قبل از شروع مراسم جلساتى ترتيب داده و براى جلوگيرى از دعوت اسلام به مشورت و تبادل نظر مى‏پرداختند،يكى مى‏گفت بهتر است بگوييم محمد(ص)ديوانه است!ديگرى مى‏گفت بگوييم شاعر است!ديگرى مى‏گفت مى‏گوييم ساحر است و…! ^(۱۵)

از«كعب بن مالك»نقل شده كه پيامبر پس از سه سال دعوت مخفى،تبليغ خود را علنى كرد،و در ايام حج به دنبال حجاج به خانه‏هايشان مى‏رفت و آنان را به اسلام دعوت مى‏فرمود،بعد از

اين سخن اخير نشانى از وجود موانع عمده بر سر راه رسالت رسول خدا(ص)بود.

پى‏نوشتها:

۱ـ ربيع الابرار،ج ۱،ص ۲۲۴،مروج الذهب،ج ۱،ص ۲۶۵،معجم البلدان،ج ۴،ص ۴۰۰

۲ـ تفسير المنار،ج ۱۰،ص ۴۲۰،الميزان،ج ۳،ص ۳۹۸

۳ـ مجمع البيان،ج ۱۰،ص .۵۴۵

۴ـ ابراهيم، ۳۷

۵ـ بقره، ۱۲۷

۶ـ ابراهيم،۳۵،بقره، ۱۲۶

۷ـ عنكبوت، ۶۷

۸ـ التين، ۴

۹ـ نك:سنن النسائى،ج ۲،ص ۳۳۳،مسند احمد،ج ۱،ص ۲۲۸،۳۶۱ و نك:الصحيح من السيرة النبى(ص)،ج ۳،ص ۳۰۸

۱۰ـ فقه السيرة،ص ۳۰،به……………….