فایلیا | دانلود فایل | دانلود تحقیق و مقاله

نگاهي گذرا بر سياستهاي آمريكا در ايران

از ۱۹۴۱ تا ۱۹۵۰

• ايران و آمريكا ۱۹۴۵-۱۹۴۱

اشغال ايران

موقعيت استراتژيكي ايران و ضرورت حفظ منابع نفتي و ادامة جريان صدور نفت به انگلستان براي ادامة مبارزه با آلمان هيتلري در نبردي سرنوشت ساز ، پس از تهاجم آلمان به شوروي در ژوئيه ۱۹۴۱ (۱۳۲۰) ، ضررورت اشغال ايران را توسط انگليسي ها ايجاب مي كرد . كمك رساني به

چريكي و خرابكاري در تاسيسات نفتي جنوب ايران ، انگليسي ها را مصمم به اشغال ايران كرد .

عمليات اشغال ايران و مسائل پس از آن ، به تنهايي ، از عهدة انگلستان بر نمي آمد . بنابراين ، از شوروي در خواست كرد كه در اشغال ايران و عمليات كمك رساني به آن كشور به انگلستان كمك كند . از آنجا كه اشغال يك كشور بي طرف نه از نظر موازين اخلاقي و حقوق بين الملل و نه از

كشور و حتي پايتخت شدند .

اين اقدامات سبب شد پس از دو سال قطع روابط ايران و آمريكا در فاصلة سالهاي ۱۷-۱۳۱۵ و پس از آن ، كه روابط ايران و آمريكا در سطح بسيار نازل سياسي جريان داشت ، براي ديگر بار ايران توجه خود را به آمريكا معطوف داشت . وزير مختار ايران در واشنگتن در چهارم شهريور ۱۳۲۰ و يك روز پس از تهاجم شوروي و انگلستان به ايران ، از معاون وزارت امور خارجة آمريكا در خواست مداخله و ميانجيگري بين ايران و انگلستان و شوروي را كرده و در يك مصاحبه

از يكسو آمريكايي ها تحت تأثير احساسات ضد استعماري و ديدگاه آزاديخواهانه خود با ايران همدردي مي كردند و از سويي آمريكايي ها نمي توانستند نتايجي كه ملي شدن نفت در ايران برمنافع نفتي آنها به جا مي گذارد را ناديده بگيرند . انگليسي ها از هنگامي كه بر اين پارادوكس موجود در سياست خارجي آمريكا وقوف يافتند ، براي برطرف كردن ترديد آمريكا به اهرم سهيم كردن آمريكا درنفت ايران متوسل شدند .

در مهرماه ۱۳۳۰ شركت نفت ايران و انگلستان با وزارت امور خارجة آمريكا ، در مورد تشكيل سازمان بين المللي فروش تحت مديريت بي طرف كه در آن سرمايه هاي ايراني ، انگليسي ،

1. گرفت ؟ ۱

بنابر سنت ، پس از تشكيل مجلس جديد ، نخست وزير مي بايست استعفا مي داد و در صورت رأي تمايل مجلس مجدداً به اين سمت منصوب مي شد . پس از تشكيل مجلس هفدهم نيز ناگزير مصدق مي بايست استعفا داده و منتظر رأي تمايل يا عدم تمايل مجلس باشد . در ۱۵ خرداد ۱۳۳۱(۵ ژوئية ۱۹۵۲) مصدق استعفاي خود را به شاه تسليم كرد . روز ۱۶ خرداد دو هيئت از نمايندگان مجلس

۱ . گيفورد به آچسن تلگراف شمارة ۳۵۵۸ ، مورخ۱۵ فورية  ۱۹۵۲٫ ۷۸۸٫۰۰/۲-۱۵۵۲                                                شاه كه به حقايق امر بيشتر آگاه بود ، در صحت گفتة افراد مورد اعتماد خود اظهار ترديد كرد و گفت كه مصدق هنوز قدرت جذب و جلب همدلي مردم ايران را دارد و مصدق از لحاظ سياسي ، آنطور كه دشمنان او با اصرار مي گويند ، نمرده است و بنابراين اگر او (شاه) اظهاري مبني ايران و انگلستان گرفت . آخرين تالش دولت ترومن در اين مورد ارائه طرح پيشنهادي آمريكا و انگلستان در ۱۵ ژانويه ۱۹۵۳ (۲۵ دي ۱۳۳۱) در مورد حكميت و شرايط ارجاع موضوع به حكميت و قرارداد خريد نفت از ايران بود كه مورد قبول دكتر مصدق قرار نگرفت . در ۲۸ ژانويه (۸ بهمن ) هم هندرسن پيشنهاداتي براي اصلاح طرح ۱۵ ژانويه براساس پيشنهادات اصلاحي ۱۸ مصدق در ۲۵ بهمن ۱۳۳۱( ۱۴ فورية ۱۹۵۳) در ملاقاتي با هندرسن به او اطلاع داد كه چون انگليسي ها مايل به حل مسئله نفت نيستند و او بيش از اين نمي تواند پاسخ منتقدات دولت براي اقدام عاجل در حل مشكلات اقتصادي را بدهد ، تصميم گرفته است در ۲۸ بهمن (۱۷ فوريه ) در پيامي به مجلس شوراي ملي اطلاع دهد كه اگر هيچ اميدي براي حل مسئله نفت نيست ، از

را به رسميت شناختند . البته ضمن اينكه آمريكايي ها از نظر اصولي و بر اساس حق حاكميت ملي دولتها ، حق ايران را محترم مي شمردند ، گوشه چشمي هم به مشاركت و منافع خود در صنعت نفت ايران داشتند و در عين حال نگران سرايت و گسترش موج ملي شدن در ديگر كشورها  وبه خصوص خاورميانه بودند . در حقيقت آمريكا در اين زمان سياستهاي پيچيده و چند جانبه اي ار تعقيب مي كرد ، كه هدفهاي متفاوت و متعارضي داشت …………………