فایلیا | دانلود فایل | دانلود تحقیق و مقاله

مروري بر پيشينه خط كوفي

اختراع خط به عنوان بازتابي شگرف از ثبت و ضبط افكار و انديشه جوامع متمدن بشري است كه در اجتماع ابتدايي با سيستم ساده و بدور از هر گونه روابط پيچيده اقتصادي نياز اقتصادي نياز به آن احساس نمي شود. با پيشرفت و ازدياد روش هاي توليد و گسترش اقتصاد در جنبه هاي صنعت و تجارت، خط ابتدايي به صورت تصويري تنها با كشيدن طرحي ساده از هر چيز بوجود آمد كه معروف ترين نمونه آن هيروگليف مصري است. به تدريج اين تصاوير ساده و تجريدي به صورت علايم و نمادهايي تجلي خط كوفي در آغاز فاقد اعراب و اعجام بود. علاوه بر زواياي تيز و هندسي آن كه خشك جلوه مي كرد، از ديگر معايب بزرگ آن همانا «مشكل خواني» بود. به همين دليل از نيمه دوم سده اول هجري، كوشش هايي براي آسان خواني آن به عمل آمد. «ابوالاسود دونلي» اولين كسي بود كه اعراب گذاري را بر روي خط كوفي آغاز كرد و انگيزه وي را، به حقيقت يا افسانه، چنين ثبت كرده اند كه شبي دختر ابوالاسود در

عده اي در اين بين معتقد بودند كه بايد قرآن به همان شكل زمان حضرت محمد (ص) نوشته شود. اما سرانجام نياز شديد به خطي بر اساس قاعده و نظم آسان غالب گشت، هر چند شيوه كتابت قرآن به صورت اوليه بدون اعراب و اعجام و يا با نقطه هاي ابوالاسودي تا سده ۶ ه.ق نيز معمول بود.

به طور كلي خط كوفي به دو شكل و دو شاخه بزرگ مشرقي و مغربي تقسيم مي شود.

رونق اقلام سته تا سده نهم و دهم هجري قمري بود، اگر چه حيات آنها تا به امروز نيز ادامه يافته است.

بازگرديم به خط كوفي، اين خط كه در ابتدا خشك و خشن بود با ذوق تلطيف شده هنرمندان اسلامي به خصوص ايرانيان، روح و حياتي ديگر يافت و در اندك زماني با ترصيح جنبه زيباسازي مورد توجه قرار گرفت.

خط كوفي از نظر تركيب به سه دسته تقسيم مي شود:

1. ساده يا محررگل و يا تزيينات هندسي نهان مي گردد چنان كه در نظر اول نوشته به صورت توده اي از گل و گياه جلوه مي كند و دقيقا به اين خاطر در خواندن كوفي تزييني با مشكل رو به رو مي شويم، اين خط داراي انواع گوناگوني است مانند، مشجر، مورق، مزهر، مظفر، معشق، موشح

   مشجر:

   به آن قسم از خط كوفي تزييني گفته مي شود كه تزيينات ابتدايي در آن پديد آمد و سر خطوط عمودي و آخر بعضي حروف مانند «ن» و «و» شاخه شاخه شد، باشد مانندبسيار بلند كشيده شده اند وجود دارد، به طور كلي به اين شيوه معتقد يا گره دار نيز مي گويند.

   موشح: (مصور)

   در اين شيوه خطاط اصول هندسي و نقاشي را در هم آميخته و هم در خط و نوشته و هم در فاصله بين نوشته ها و به اصطلاح زمينه آن را تزيين و يا گره هاي متنوع به چشم مي خورد كه همين موضوع باعث دير خواني و سخت خواني خط كوفي موشحاز اشيايي است كه در موزه هاي سراسر جهان قرار دارد.

   خوشنویسی اسلامی

   نمونه‌ای از خط کوفی اولیه

    خوشنویسی اسلامی

   خوشنویسی همواره برای مسلمانان اهمیتی خاص داشته‌است. زیرا در اصل آن را هنر تجسم کلام وحی می‌دانسته‌اند. آنان خط زیبا را نه فقط در استنساخ قرآن بلکه در اغلب هنرها به‌کار می‌بر……………………..