معني دار در فيزيك

در محاسبات فيزيك بايستي از نوشتن اعدادي كه از حدود دقت اندازه گيري مستقيم يا غيرمستقيم دور مي باشد خودداري كرد و فقط بنوشتن ارقامي كه بارقامي كه بارقام حقيقي نزديكتر است اكتفا شود. اين قبيل ارقام را ارقام معني دار مي گويند.

بنابراين تعيين شرايطي كه با آنها بتوان كميتي را با واحد آن بدقت اندازه گيري نمود يكي از هدفهاي اصلي و مهم فيزيك در عمل است. با توجه باينكه مقدار هر كميتي هميشه شامل تعداد درستي از آن واحد نمي باشد هميشه نمي توان فرض كنيد ميز گفته شده در بالا را با يك خط كش ميلي متري اندازه گرفته ايم و طول ميز بين ۱۴۵ و ۱۴۶ سانتي متر است. مي توان گفت طول ميز از (mm4-mm145) بيشتر و از (mm4+mm145) كمتر است. اگر طول اضافي را ۸/۰ ميلي متر حدس بزنيم نتيجه اندازه گيري برابر است با (mm8/0+mm3+cm145) پس مي توان نتيجه اندازه گيري با يك عدد نمايش

برعكس اگر نتيجه يك اندازه گيري را با تعداد ارقام كمتري نشان دهيم بدان معني است كه دقت اندازه گيري ما كمتر بوده است مشروط بر اينكه وسايل اندازه گيري دقتي بيش از ارقام نشان داده شده داشته باشد.

چگونه تعداد ارقام معني دار را در يك عدد مشخص مي كنند.

۱-تمام ارقام غير صفر معني دار هستند.

مثال: Cm37/164، ۵ رقم معني دار cm75/12، ۴ رقم معني دار gr341، ۳ رقم معني دار

۲-صفرهاي بين دو رقم معني دار غيرصفر معني دار هستند.

مثال ۱۰۹/۴۰۲۰ ۷ رقم معني دار      ۰۰۲/۱۰۰، ۶ رقم معني دار ۰۷/۲۰۰۹، ۶ رقم معني دار

۳-صفرهاي سمت راست يكعدد در صورتيكه جاي مميز مشخص نباشد معني دار نمي باشد و در صورتيكه جاي مميز مشخص باشد معني دار هستند.

مثال: gr1450 سه رقم معني دار kg14500 سه رقم معني دار gr230 دو رقم معني دار kg23000 دو رقم معني دار cm/6250 چهار رقم معني‌دار /۲۳۶۰۰۰ ۶ رقم معني‌دار gr/230 سه رقم معني‌دار kg/23000 5 رقم معني‌دار
cm/40000 5 رقم معني دار.

۴-صفرهاي سمت راست مميز ولي سمت چپ ارقام معني دار، معني دار نمي‌باشند.

مثال: ۰۰۰۵۶۴/۰ سه رقم معني دار  ۰۳۴۷/۰ سه رقم معني دار ۰۲۳/۰ دو رقم معني دار ۰۰۰۳/۰ يك رقم معني دار ۰۰۰۰۴۶۷/۰ سه رقم معني دار ۰۳۰۴/۰ سه رقم معني دار.

فصل اول

كميت: هر چيز قابل اندازه گيري را گويند كه در حوزه امر فيزيك قرار دارد.

كميتها:

اصلي: طول، جرم، زمان

فرعي: مساحت، حجم، كار …

يكا: هرگاه مي گوئيم طول يك اتاق ۱۰ قدم و يا طول كتاب فيزيك cm24 است در هر مورد عدد گزارش شده بيان مي كند كه مقدار كميت مورد نظر چند برابر مقدار كميتي است از همان جنس كه بعنوان مقياس انتخاب شده است اين

تعريف انرژي: قابليت انجام كار يا توانايي انجام كار گويند.

انواع انرژي كه در اين كتاب مطالعه مي كنيم:

انرژي شيميايي، انرژي جنبشي، انرژي دروني، انرژي نوراني، انرژي پتانسيل

انرژي شيميايي: قابليت انجام كار توسط فعل و انفعالات شيميايي را گويند مثل سوختهاي بنزين، نفت و يا غذا

E_t=E.m كل انرژي Kj

جرم (gr)   انرژي موجود در مواد غذايي kj/gr

مثال ۱ با مصرف ۲ عدد تخم مرغ gr50 چه مقدار انرژي شيميايي در بدن فرد بوجود مي آيد؟ Kj/gr8/6=E تخم مرغ

Kj680=100×۸/۶ = E_t

آهنگ مصرف انرژي Et=P.t         كل انرژي مصرفي (Kj)

تن ۲ عدد گوجه فرنگي ۲۵ گرمي و يك ليوان نوشابه ۱۰۰ گرمي چه مدت مي‌تواند بازي بسكتبال كند.

مسئله ۲ شناگري كه بمدت ۱ ساعت شنا مي كند احتياج به چند گرم شكلات و ۲۰۰ گرم بستني دارد

مسئله ۳ دانش آموزي كه در يك وعده صبحانه ۱ ليوان شير ۱۰۰ گرمي و ۲۰ گرم پنير و ۱۰ گرم كره و ۱ عدد تخم مرغ ۱۵۰ گرمي مصرف كرده چه مدت مي تواند در كلاس درس بنشيند؟

نمونه سؤالات اضافي فصل ۳ ترم دوم

۱-روي لامپي اعداد ۲۲۰V، ۴۰

۳-اگر بهاي برق معمولي يك خانواده در يك ماه ۱۵۰۰ تومان باشد هر كيلووات ساعت برق ۱۰۰ ريال باشد مصرف انرژي آنها در يك ماه چند ژول بوده است؟

-با توجه به شكل مقابل، دو پرتو نور بطور موازي به عدسي اول تابيده و بطور موازي از عدسي دوم خارج شده:

الف) نوع عدسي را با ذكر دليل مشخص كنيد.

ب) اگر فاصله كانوني عدسي اول cm30 و فاصله كانوني عدسي دوم cm10 باشد، فاصله دو عدسي چقدر است؟

۴۲-يك عدسي از شيئي كه در مقابل آن مي باشد تصويري وارونه و  طول شيء ايجاد نموده است اگر فاصله شيء از تصويرش cm40 باشد، تعيين كنيد نوع عدسي و فاصله كانوني آنرا.

……………….