فایلیا | دانلود فایل | دانلود تحقیق و مقاله

چاپ و چاپخانه

چاپ در لغت به‌معناي نقش، اثر، مُهر، و نشان آمده و در متون مختلف كلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌كار رفته است. در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تكثير صورت نقوش دوبعدي (حروف، ارقام، خطوط، تصاوير، و جز آن) به‌وسيله انداختن اثر اين نقوش بر اثر درخور انتشار مانند كتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبديل كند (۶۸:۱). چاپخانه نيز در لغت به‌معناي محل و مكان چاپ كردن و در متون مختلف كلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌كار رفته است. چاپخانه مؤسسه يا كارگاهي است كه از عهده انجام كارهاي چاپي بر روي كاغذ و ساير اشيا از طريق انواع چاپ برآيد (۲۸:۸) و، به تعبيري ديگر، محلي است كه برجاي‌مانده نشان مي‌دهد كه در عصر سلسله‌هاي سويي و تانگ در چين (قرن ۶-۱۰ م.) عمل تكثير را، نه تنها به‌كمك سنگ (فشردن و يا ماليدن آن بر كاغذ)، بلكه با چوب، فلز، و حتي تكه‌هاي چوبي حك و سپس بر كاغذ منتقل مي‌كردند. نخستين نسخه چاپي موجود در جهان اثري است كه در ايالت كانساي[۱] چين به‌دست آمده است. اين نسخه كار شخصي به نام وانگ چيه[۲] است كه تاريخ چاپ را ۱۱ مه ۸۶۸ م. ذكر مي‌كند (:۲ ۴۴). پس از چاپ قالبي، استفاده از حروف متحرك معمول شد. در فاصله سال‌هاي ۱۰۴۱-۱۴۰۸م.، نخستين بار، فردي چيني به نام پي اطلاع از كار چيني‌ها، توسط گوتنبرگ[۵] انجام گرفت (:۹ ج ۱، ص ۷۸۵). گوتنبرگ، چاپگر آلماني، نخستين كسي بود كه براي هر حرف قطعه فلزي جداگانه درنظر گرفت. وي قطعه‌ها را براي تركيب كلمات مناسب كنار هم قرار داد، بر آنها مركب ماليد، و بر ورق‌هاي كاغذ فشرد و به اين ترتيب چاپ نوين را باب كرد. وي حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلياژ سرب، قلع، و آنتيموان ساخت. گوتنبرگ روزانه بين ۳۰۰ تا ۵۰۰ برگ چاپ مي‌كرد. كار چاپ با حروف عربي نيز پيش از كشورهاي اسلامي و عربي، در اروپا آغاز گرديد و نخستين چاپخانه عربي، در ]ايتالياي مركزي[ به‌دستور كاردينال فرناندومديچي، دوك بزرگ توسكانا، و رياست جواني ايتاليايي، به نام جيواني باتيستا رايموندي[۷] ، تأسيس گرديد. اين چاپخانه در ۶ سپتامبر ۱۵۸۶ آغاز به‌كار كرد و كتاب قانون ابن سينا را به‌همراه كتاب النجاه كه خلاصه شفاي بوعلي سيناست، به‌عنوان نخستين محصول خود، در سال ۱۵۹۳ به چاپ رساند. البته در گرديد. از سال ۱۶۰۸ تا ۱۶۱۱ م. چند كتاب عربي به‌چاپ رسيد كه موارد ذيل از آن جمله است :>دستور زبان عربي<[10]  در سه جلد؛ كتاب دوم از قانون ابن سينا؛ رساله يهوداي اسخريوطي

در آن چاپخانه، علاوه بر چاپ و انتشار كتاب، نظامنامه، تعليمات، و اعلاميه‌هاي قانوني نيز به‌چاپ مي‌رسيد (۶۰۷:۲۰).

در ۱۸۸۶-۱۸۹۰، نخستين ماشين چاپ لاينوتايپ[۱۴] اختراع شد و پس از آن در ۱۸۹۶-۱۸۹۷ ماشين مونوتايپ[۱۵] وارد عرصه صنعت چاپ گرديد. اختراع ماشين كاغذسازي توسط برادران فوردرينير[۱۶]  در آغاز سده ۱۹ م.، به پيشرفت صنعت چاپ كمك شاياني كرد (۴۵:۲). ظهور چاپ اُفست* در ۱۹۰۵، توسط ايرا روبل[۱۷] ، امكان چاپ انبوه و سريع را به‌وجو

مي‌توان برشمرد.

چاپ برجسته.

در اين روش رنگ يا مركب از سطوحي كه از اطرافش برجسته‌تر است به سطح ديگر منتقل مي‌شود، و به اين ترتيب، نقش بر سطح مورد نظر انتقال مي‌يابد. برجستگي‌هاي زير غلتك، رنگ يا مركب را مي‌گيرد و سپس بر صفحه كاغذ منتقل مي‌كند. ماشين‌هاي مولتي گراف[۲۱]  يا لترپرس[۲۲]  به اين شيوه عمل مي‌كنند (۸۳:۱).

نورد مركّب روي سنگ حركت مي‌كند، جاي نوشته‌ها كه رطوبت نگرفته است مركب را به‌خود مي‌گيرد و قسمت‌هايي ديگر كه مرطوب است ـ بر اثر خاصيت تنافر آب و چربي ـ مركّب جذب نمي‌كند. حال اگر كاغذ را روي سنگ قرار دهند و بفشارند، نقش سنگ يا نوشته‌هاي مركّب‌خورده به كاغذ منتقل مي‌شود.

در چاپ افست از صفحه فلزي نازكي از جنس آلياژ روي (زينك) استفاده مي‌شود. در اين روش نقشي كه روي صفحه نازك و انعطاف‌پذير فلزي ظاهر شده، از طريق چند استوانه كه به‌سرعت ………………