فصل اول : مقدمه

حشره اي كه از تلاش او حيات بر مي خيزد و از عناء او شفاء ، حشره اي كه شربت او نه تنها سكرآور نيست كه ذكر آفرين است سخن از زنبور عسل است كه قرآن با اصرار عجيبي بشر را به مطالعه و كشف اسرار شگفتي هاي نهفته در زواياي زندگي اين حشره فرا مي خواند . در عظمت و شرافت زنبور عسل همين بس كه خداوند متعال سوره اي از قران را به نام نحل نامگذاري كرده و آياتي را به معرفي اين حشره حيرت انگيز اختصاص داده است .

از همان روزهايي كه تاريخ بشريت رقم زده شد زنبور عسل مورد توجه انسان قرار گرفت تلاش و توليد او مورد تحسين ، زندگيش مورد مطالعه و نيش دردناكش موجب نگراني گرديد .

صفاتي كه براي مقايسه نژادها و توده هاي زنبور عسل در دنيا به كار رفته متعدد است و امروزه بالغ بر ۳۹  صفت  است .  البته با نسبت بعضي از صفات يا مجموع  بعضي از آنها نيز صفات

 جديدي بدست مي آيد كه در مقايسه ها مورد استفاده قرار مي گيرد اندازه برخي از صفات ظاهري زنبور عسل نژاد ايراني در مقايسه با بعضي نژادهاي ديگر جهان در جدول زير آمده است .

۲-۶-۱  تعيين تعداد آميزش هاي ملكه :

            تعداد آميزش ملكه با روشهاي مختلف تعيين مي شود كه دو روش آن عبارت است از؛ تعيين حداقل تعداد زنبور نر مورد آميزش با ملكه و تعيين تعداد مؤثر آميزش هر ملكه مي باشد .

حداقل تعداد زنبورهاي نر در آميزش با يك ملكه از طريق تقسيم كردن ميزان حجم اسپرم موجود در كيسه ذخيره اسپرم ملكه به ميانگين حجم اسپرم توليدي يك زنبور نر تعيين مي شود. تعداد مؤثر آميزش هرملكه از معكوس احتمال ايجاد دو زنبور كارگر حاصل از يك زنبور نر  ( پدر ) در كلني محاسبه مي شود . تعداد مؤثر آميزش هر ملكه در خلال زندگي ملكه به مرور كاهش                                  مي يابد . اين اثر نشان مي دهد كه در شروع مرحله تخمگذاري ملكه اسپرم ذخيره شده نسبتا

همچنين روش استفاده از تجزيه واريانس ملكه هاي دختري كلني هاي دختري  نسبت به روش تجزيه واريانس زنبورهاي كارگر كلني هاي دختري متفاوت است .

            برآورد وراثت پذيري صفات بيولوژيكي در زنبور عسل از طريق روش رگرسيون نتاج بر والد نسبت به روش تجزيه واريانس ارجع است . بدليل اينكه برآورد وراثت پذيري صفات در زنبور عسل از طريق تجزيه واريانس ممكن است بيشتر از حد واقعي باشد . زيرا اثر محيطي مشترك موجود در كندو واريانس بين ركوردهاي صفت مورد نظر را افزايش مي دهد ولي برآورد حاصل از روش رگرسيون نتاج بر والد مستقل از اثر محيطي مشترك كندو است زيرا والدين و فرزندان در كندو هاي متفاوت مي باشند همچنين با توجه به اينكه خطاي معيار وراثت پذيري از واريانس آن محاسبه مي شود و واريانس وراثت پذيري از روش رگرسيون ناتني ها به ترتيب تقريبا  برابر  و…………..