فایلیا | دانلود فایل | دانلود تحقیق و مقاله

تعريف فرسايش خاك : واژه (اروژن) Erosion

در زبان انگليسي يا اروزيون در زبان فرانسه به معني فرسايش مي‌باشد و داراي منشأ لاتين و معني تحت الفظي آن به معني ساييدگي و خوردگي است .

فرسايش ، كاهش ضخامت لايه سطحي خاك به وسيله رواناب يا باد است . فرسايش فرآيندي است كه در آن ذرات خاك توسط عوامل فرساينده از بستر اصلي خود جدا شده و توسط يكي از عوامل انتقال دهنده به مكان ديگري حمل مي‌شود . چنانچه عامل جدا كننده ذرات باد و يخچال باشد به

فرسايش آبي در ايران

ايران كشوري است كه در جنوب غربي آسيا واقع شده است . وسعت كل آن ۱۶۴۸۰۰۰ كيلومتر مربع مي‌باشد كه ۱۱% اين وسعت تحت كشاورزي ، ۵۰% چراگاههاي دائمي ، ۹% جنگل‌ها و بيشه‌زارها و ۳۰% را اراضي ديگر در بر گرفته است .

متوسط بارندگي در ايران ۲۴۰ ميلي‌متر كه كمتر از يك سوم متوسط بارندگي جهان است . در حال حاضر نزديك به ۱۲۵ ميليون هكتار از ۱۶۵ ميليون هكتار اراضي كشور در معرض فرسايش قرار دارند .

كاهش مي‌يابد . بنابراين وجود رواناب قطعي است . در حوزه‌هاي فلات مركزي و مشرق ايران سواحل درياي عمان و قسمت عمده‌اي از سواحل خليج فارس كه ميزان بارندگي سالانه بسيار ناچيز است نيز انتظار فرسايش بادي را داريم .

ميزان فرسايش در مناطق مختلف

فرسايش خاك ( ton ha^-1 y^-1 )                                                    منطقه

۴۰-۳۰                                                                              آسيا ، آفريقا ، آمريكاي جنوبي

۱۷-۱۳                                                                              آمريكا ، اروپا

۳۲-۳۰                                                                               ايران

ميانگين فرسايش در ايران در حدود ۳/۴ برابر متوسط فرسايش در جهان مي‌باشد . اولين گزارش نسبتاً كامل در مورد فرسايش خاك و لزوم حفاظت آب و خاك در ايران در سال ۱۳۲۷ توسط دوان و ريبن

ذرات خاك ، آب باشد اين نوع فرسايش را فرسايش آبي گويند . ( فوستر) (۱۹۸۲) ، پديده فرسايش آبي را شامل فرآيند جدا شدن و حمل ذرات خاك و رسوبات توسط عوامل فرساينده ، باران و عامل انتقال ، يعني رواناب مي‌داند . جدا شدن ذرات از توده خاك هنگامي روي مي‌دهد كه نيروي برشي قطرات باران و يا رواناب بيشتر از مقاومت برشي خاك (s) باشد به عبارتي اگر ضريب اطمينان بيشتر از يك باشد ، گسيختگي صورت مي‌گيرد.

بنابراين فرسايش داراي چند مرحله است :

الف) جدا شدن ، ذرات خاك را از توده ايجاد كننده رسوب جدا مي‌كند .

شدت فرسايش آبي به مقدار موادي كه از محل جدا مي‌شود و مقداري كه انتقال مي‌يابد ، بستگي دارد. هنگاميكه آثار فرسايش را در منطقه‌اي مي‌بينيم بايستي به دنبال محدود كننده باشيم . ممكن است در منطقه‌اي عمل جدا شدن صورت گيرد ولي انتقال ذرات صورت نگيرد . به عبارتي اگر مقدار مواد جدا شده از بستر ، بيش‌تر از مقدار مواد انتقالي باشد ، فرسايش از لحاظ انتقال داراي محدوديت است . اما چنانچه در محلي مقدار مواد جدا شده زياد نباشد اما عامل انتقال دهنده توان بالايي داشته باشد در اين صورت فرسايش از جنبه جدا شدن ذرات داراي محدوديت است .

مدل‌هاي فرسايش خاك :

ساده سازي واقعيت‌ها را مدل گويند . مدلهاي فرسايش به عنوان ابزارهاي پيش‌بيني براي فرسايش و فرآيندها و اثرات آنها مي‌باشد . مدلهاي فرسايش به سه دسته تقسيم مي‌شوند . تمايز بين اين مدلها

رفت خاك براي آفريقا SLEMS اشاره كرد .

۲- مدلهاي مفهومي : اين مدلها بر اساس معادلات پيوستگي آب و رسوب پايه گذاري شده‌اند . اين مدلها بدون توجه به جزئيات شرح كلي از فرآيندهاي حوزه را فراهم مي‌كنند . اين مدلها به عنوان واسطه‌اي بين مدلهاي تجربي و مدلهاي فيزيكي عمل مي‌كنند . از جمله اين مدل‌ها مي‌توان به

فاكتورهاي موثر در فرسايش خاك :

الف) عامل انرژي : شدت بارندگي ، حجم رواناب ، نيروي باد ، زاويه شيب ، طول شيب .

ب) عامل مقاومت : فرسايش پذيري خاك ، ظرفيت نفوذ ، مديريت خاك …………..